×
QUESTIONS? CALL: +62 22 720 5375 +62 821 1515 9393

Supply Chain Indonesia

Lembaga Pendidikan, Pelatihan, Konsultasi, Penelitian, Pengkajian & Pengembangan Logistik

+62227205375
Email: sekretariat@SupplyChainIndonesia.com

SUPPLY CHAIN INDONESIA
Komplek Taman Melati B1/22 Pasir Impun Bandung 40194 Indonesia

  • BERANDA
  • PROFIL
  • AGENDA
    • Agenda 2025
    • Training
      • Supply Chain Management
      • Warehouse Management
      • Transportation Management
      • Cold Chain Logistics
      • Inventory Management
      • Procurement Management
      • Demand Forecast & Sales and Operations Planning
      • Dangerous Goods Handling for Multimode Transport
      • Ekspor Impor
    • E-training
      • Basic Logistics
      • Supply Chain Management
      • Warehouse Management
      • Transportation Management
      • Cold Chain Logistics
      • Inventory Management
      • Procurement Management
      • Demand Forecast & Sales and Operations Planning
      • Dangerous Goods Handling for Multimode Transport
      • Ekspor Impor
      • International Freight Forwarding
    • Workshop
    • Seminar
      • The 4th Seminar on Indonesia Economic Outlook 2026
    • Webinar
      • Series 2025
  • OPINI
  • UNDUH
    • Insight
    • Paparan SCI
    • Kementerian dan Lembaga
    • Organisasi Internasional
    • Asosiasi dan Lembaga Non-Pemerintah
    • Seminar dan Konferensi
    • Forum Diskusi
    • Materi Pembelajaran
      • Manajemen Logistik
      • ERP
      • Sistem Transportasi dan Distribusi
      • Supply Chain Management
      • Manajemen Persediaan
    • Regulasi
      • Undang-Undang
      • Peraturan Presiden
      • Peraturan Pemerintah
      • Kementerian Perhubungan
      • Kementerian Perdagangan
      • Kementerian Keuangan
      • Kementerian Kesehatan
      • Kementerian Pertanian
      • Peraturan Gubernur
      • Kementerian Perindustrian
      • Kementerian Komunikasi dan Digital
      • Badan Nasional Penanggulangan Bencana
  • AWARDS
    • ILA 2023
    • ILA 2024
    • ILA 2025
  • GALERI
    • Diskusi
    • Seminar/Webinar
    • Training/Workshop
  • KLIEN & TESTIMONI
    • Klien
    • Testimoni
  • KONTAK
COMPANYPROFILE
Supply Chain Indonesia
Friday, 21 April 2017 / Published in Artikel SupplyChain

Analisis Cost Volume Profit (CVP)

Oleh: Dr. Zaroni, CISCP., CFMP.
Head of Consulting Division | Supply Chain Indonesia

Analisis Cost-Volume-Profit (CVP) merupakan model yang sangat berguna untuk perencanaan dan pengambilan keputusan manajemen dalam menentukan unit yang harus dijual untuk mencapai laba yang diinginkan.

Analisis CVP mendeskripsikan hubungan antara unit yang dijual, biaya, harga jual, dan profit, yang dapat menjelaskan beberapa isu penting dalam pengambilan keputusan manajemen seperti dampak pengurangan biaya tetap total terhadap profit, dampak kebijakan kenaikan harga jual produk terhadap profit, dan lain-lain.

Manajer dapat menggunakan analisis CVP untuk analisis sensitivitas atas beberapa alternatif skenario karena risiko perubahan harga jual, perubahan biaya tetap, perubahan biaya variabel, dan perubahan tarif pajak.

Konsep Dasar CVP
Analisis CVP diformulasikan dari konsep sederhana perhitungan profit. Profit dihitung dari pengurangan antara pendapatan total (total revenue) dengan biaya total (total cost).

Pada kondisi break-even, profit sama dengan nol, maka:

Keterangan:
P = Price
vc = Variable cost per unit
FC = Fixed cost

Formula analisis CVP di atas digunakan untuk menentukan berapa unit yang harus dijual pada kondisi break-even atau profit sama dengan nol. Satuan pengukuran unit penjualan sangat bervariasi, tergantung jenis dan karakteristik produk atau jasa yang disediakan perusahaan. Contoh satuan pengukuran unit: kilogram, tonnage, container, pallet, carton, liter, penumpang, transaksi, trip, dan lain-lain.

Pada kondisi break-even point, total revenue sama dengan total cost. Begitu break-even point telah dicapai, maka semua total fixed cost sudah tertutupi oleh contribution margin yang dihasilkan. Setiap tambahan unit yang dijual hanya memerlukan tambahan biaya variabel. Contribution margin yang dihasilkan dari setiap tambahan unit di atas break-even merupakan profit yang dihasilkan.

Untuk mengkonversi unit yang harus dijual menjadi jumlah penjualan dalam satuan rupiah, maka kita mengalikan Q dengan P, atau dengan menggunakan formula CVP dengan pembagi contribution margin ratio (CMR). Umumnya perusahaan lebih menyukai penggunaan break-even dalam satuan penjualan.

Formula CVP untuk menentukan berapa unit yang harus dijual (Q) atau berapa penjualan (S) yang harus dicapai agar perusahaan mencapai target profit yang diinginkan.

Jika target profit dihitung dalam ukuran laba bersih (net income), maka perlu ditentukan nilai operating income-nya berdasarkan tarif pajak. Top management umumnya lebih tertarik pada target net income. Dalam penggunaan analisis CVP, target net income dikonversi terlebih dahulu menjadi target operating income.

Penggunaan Analisis CVP
Penerapan analisis CVP untuk pengambilan keputusan manajemen:

  • Menentukan unit yang harus dijual agar perusahaan tidak rugi atau profit sama dengan nol.
  • Menentukan jumlah penjualan minimal agar perusahaan tidak rugi atau profit sama dengan nol.
  • Menentukan unit yang harus dijual atau berapa jumlah penjualan agar perusahaan mencapai target laba operasi (operating income) yang diinginkan.
  • Memilih alternatif skenario kebijakan iklan, otomasi mesin pabrik, menaikkan harga jual produk atau jasa, dan lain-lain, dengan pilihan skenario yang dapat memberikan profit maksimal.
  • Menganalisis sensitivitas atas risiko ketidakpastian harga jual, biaya, dan market.
  • Menganalisis margin of safety dan leverage.

Model CVP dibangun berdasarkan asumsi sebagai berikut:

  • Fungsi CVP merupakan fungsi linear.
  • Harga jual, biaya variabel per unit, dan biaya tetap total dapat diidentifikasi secara akurat dan tidak ada perubahan sepanjang range yang relevan.
  • Unit yang diproduksi semuanya terjual.
  • Tidak ada perubahan dalam komposisi sales-mix untuk analisis CVP multiple produk.
  • Harga jual dan biaya diasumsikan diketahui dan nilainya pasti.

Asumsi penting dalam analisis CVP adalah harga jual dan biaya diketahui dengan pasti (certainty). Dalam prakteknya, asumsi ini jarang terjadi. Risiko dan ketidakpastian sering terjadi dalam lingkungan bisnis yang dinamis dan banyak mengalami perubahan. Risiko dan ketidakpastian menjadi bagian penting yang perlu dipertimbangkan dalam pengambilan keputusan bisnis.

Manajer mengelola risiko dan ketidakpastian menggunakan beberapa cara. Umumnya risiko dikelola melalui identifikasi risiko, penilaian risiko, dan mitigasi risiko. Akuntansi manajemen menyediakan alat untuk mengidentifikasi dan menilai risiko melalui penggunaan margin of safety dan operating leverage.

Margin of safety merupakan ekspektasi unit yang dijual atau penjualan yang dapat diraih di atas break-even. Operating leverage merupakan penggunaan fixed cost untuk menghasilkan perubahan persentase yang lebih tinggi dalam profit atas peningkatan aktivitas penjualan. Operating leverage diukur dalam satuan degree of operating leverage (DOL) dengan formula sebagai berikut:

Perusahaan dengan degree of operating leverage tinggi, umumnya menggunakan lebih banyak fixed costs, yang mengakibatkan variable costs akan menurun, peningkatan contribution margin dan penurunan profit, maka ini menandakan peningkatan risiko. Peningkatan fixed costs umumnya terjadi apabila manajer memilih penggunaan automasi proses produksi dibandingkan dengan penggunaan sistem manual.

Perbedaan pilihan penggunaan automasi dengan sistem manual dan dampaknya terhadap risiko ditunjukkan dalam tabel berikut:

Proses produksi yang menggunakan sistem automasi, biaya tetap reltif lebih tinggi, sementara biaya variabel cenderung lebih rendah, sehingga menghasilkan contribution margin per unit yang relatif tinggi. Perusahaan yang menggunakan automasi mengharuskan unit penjualan yang lebih tinggi, agar skala ekonomis dapat dicapai.

Dibandingkan dengan sistem automasi, sistem manual memberikan kemungkinan risiko yang lebih kecil bila unit penjualan yang dicapai sedikit. Penggunaan degree of operating leverage dapat membantu Manajer dalam menentukan seberapa berisiko atas penerapan sistem automasi dengan biaya tetap yang lebih tinggi.

Manajer menggunakan analisis sensitivitas untuk mengidentifikasi risiko dan mengembangkan skenario keputusan manajemen. Teknik yang umumnya digunakan dalam analisis sensitivitas adalah what-if.

Dalam analisis CVP, penggunaan teknik what-if, Manajer mengembangkan skenario pilihan strategis jika ada perubahan harga jual, biaya variabel per unit, dan biaya tetap total. Keputusan strategis didasarkan pada skenario yang memberikan profit paling tinggi.

 

19 April 2017

*Isi artikel merupakan pemikiran penulis dan tidak selalu mencerminkan pemikiran atau pandangan resmi Supply Chain Indonesia.

Download artikel ini:

  SCI - Artikel Analisis Cost Volume Profit (CVP) (903.5 KiB, 2,147 hits)

Tagged under: Analisis Cost Volume Profit, Artikel, Artikel Logistik, Cost Volume Profit, CVP, distribusi, Lembaga Konsultasi Logistik, Lembaga Pelatihan Logistik, Lembaga Penelitian Logistik, Logistics, LOGISTIK, Logistik Indonesia, Pergudangan, rantai pasok, Supply Chain, Supply Chain Indonesia, transportasi

What you can read next

Shared-Service Center (Bagian 1)
Kontribusi Logistik dalam Perusahaan
eko
Membangun Infrastruktur Tunggal dalam Supply Chain (Bagian 3 dari 3 tulisan)

Recent Posts

  • Pemerintah Pastikan Impor Tambahan ke AS Tak Sumbat Surplus Neraca Dagang

    Pemerintah memastikan rencana impor energi, pro...
  • Kenaikan BBM Berdampak pada Sektor Logistik Malang

    Kenaikan harga BBM berdampak besar pada sektor ...
  • Ada Uji Coba Pembatasan Kendaraan Berat di Tol Jatiasih, Cek Jadwalnya!

    Jakarta – Mulai hari ini, ada uji coba pe...
  • Wamenperin: Batam Berpotensi Jadi Kawasan Pengembangan Industri Berbasis AI, Ini Keunggulannya!

    Wakil Menteri Perindustrian (Wamenperin), Faiso...
  • Logistik 4.0 di ASEAN: Bagaimana Indonesia Dapat Memimpin Transformasi Regional

    Oleh: H. Joni GA Selayan Senior Consultant Supp...

Totalcasinopl.pl – Oficjalne kasyno online z państwową licencją

Totalcasinopl.pl to jedyne legalne kasyno internetowe w Polsce, które działa na licencji Totalizatora Sportowego. Oferuje ono bezpieczną rozrywkę, transparentność i szeroki wybór gier dostosowanych do polskich graczy.

Znajdziesz tu klasyczne automaty, nowoczesne gry wideo, a także blackjack i ruletkę. Wszystko to w pełni po polsku, z łatwym systemem wpłat i wypłat, oraz promocjami dopasowanymi do lokalnych oczekiwań.

Strona jest zoptymalizowana pod urządzenia mobilne i oferuje wysokiej jakości obsługę klienta przez całą dobę.

  • Legalne kasyno z gwarancją bezpieczeństwa
  • Kasyno na żywo, automaty, jackpoty
  • Promocje i turnieje dla aktywnych graczy
  • Obsługa w języku polskim 24/7
  • Szybkie wypłaty i pełna zgodność z przepisami

Odwiedź Totalcasinopl.pl i przekonaj się, jak wygląda w 100% legalna gra online w Polsce.

Totalcasinopl.eu – Kasyno online inspirowane polskim rynkiem

Totalcasinopl.eu to kasyno online skierowane do polskich graczy, które oferuje dynamiczną rozgrywkę, nowoczesną szatę graficzną i bogaty wybór automatów do gry. Serwis działa szybko, niezawodnie i dostępny jest na wszystkich typach urządzeń.

Strona nie wymaga instalacji aplikacji – wystarczy przeglądarka. Gracze mają dostęp do dziesiątek popularnych slotów, gier karcianych oraz rozbudowanego kasyna na żywo z krupierami mówiącymi po angielsku i czasem po polsku.

Nowi użytkownicy mogą liczyć na solidny pakiet powitalny oraz codzienne promocje. Obsługa techniczna szybko reaguje na zgłoszenia.

  • Nowoczesne kasyno z intuicyjnym interfejsem
  • Dziesiątki automatów i klasyczne stoły
  • Turnieje z nagrodami pieniężnymi
  • Wersja mobilna bez instalacji
  • Polskojęzyczna obsługa i płatności w PLN

Sprawdź Totalcasinopl.eu i przekonaj się, jak wygląda nowoczesna rozrywka online z myślą o polskim graczu.

Totalcasinopl.com.pl – Wirtualne kasyno z klasą

Totalcasinopl.com.pl to propozycja dla graczy, którzy szukają eleganckiego, przejrzystego i bogatego w funkcje kasyna online. Serwis wyróżnia się minimalistycznym designem, błyskawiczną nawigacją oraz ogromnym wyborem gier dostępnych 24/7.

W ofercie znajdują się zarówno tradycyjne automaty, jak i gry wideo o wysokiej jakości graficznej. Dla fanów rywalizacji przygotowano codzienne turnieje i misje z nagrodami. Każdy gracz może także liczyć na personalizowane promocje i wsparcie lojalnościowe.

Serwis akceptuje płatności w złotówkach, a wszystkie transakcje zabezpieczone są szyfrowaniem SSL. Kasyno działa płynnie również na starszych urządzeniach mobilnych.

  • Intuicyjny interfejs i szybkie ładowanie
  • Turnieje i zadania z nagrodami
  • Obsługa mobilna i przeglądarkowa
  • Wpłaty i wypłaty w PLN
  • Wsparcie klienta w języku polskim

Odwiedź Totalcasinopl.com.pl i graj po swojemu – bez kompromisów.

GGbetpl.pl – Zakłady sportowe i kasyno online w jednym miejscu

GGbetpl.pl to nowoczesna platforma łącząca świat kasyna online z emocjami sportowych zakładów. Gracze mają dostęp do szerokiej oferty automatów, ruletki, blackjacka oraz możliwości obstawiania wydarzeń sportowych – zarówno tradycyjnych, jak i e-sportowych.

GGbetpl.pl wyróżnia się błyskawicznymi wypłatami, atrakcyjnymi kursami na mecze oraz licznymi promocjami dla nowych i aktywnych użytkowników. To idealne miejsce dla tych, którzy chcą mieć wszystko pod ręką – w jednej aplikacji lub przeglądarce.

Serwis oferuje pełną obsługę w języku polskim, a rejestracja zajmuje mniej niż minutę. Nowi gracze otrzymują bonus powitalny, który można wykorzystać zarówno w zakładach, jak i kasynie.

  • Połączenie zakładów sportowych i kasyna
  • Automaty, ruletka i gry na żywo
  • Polskojęzyczna obsługa klienta
  • Aplikacja mobilna z pełną funkcjonalnością
  • Szybkie wypłaty i płatności BLIK

Zarejestruj się na GGbetpl.pl i dołącz do tysięcy graczy, którzy wygrywają codziennie.

GGbetcasinopl.pl – Kasyno online dla nowoczesnych graczy

GGbetcasinopl.pl to platforma stworzona z myślą o graczach, którzy cenią dynamiczną rozgrywkę, wysoki poziom technologiczny i regularne bonusy. Serwis oferuje setki automatów, popularne gry stołowe oraz rozbudowane kasyno na żywo z transmisją HD.

Intuicyjny interfejs pozwala szybko znaleźć ulubione gry, a filtrowanie po dostawcach i funkcjach ułatwia wybór. GGbetcasinopl.pl oferuje również program lojalnościowy z nagrodami pieniężnymi i cashbackiem.

Dzięki wsparciu polskich płatności, takich jak BLIK i szybkie przelewy, użytkownicy mogą błyskawicznie zasilić swoje konto i wypłacić wygrane bez zbędnych formalności.

  • Setki automatów i kasyno na żywo
  • Turnieje i promocje każdego tygodnia
  • Responsywna strona na smartfony i tablety
  • Obsługa klienta w języku polskim
  • Nowoczesny system bonusowy

Zagraj na GGbetcasinopl.pl i poczuj różnicę – szybciej, wygodniej i bezpieczniej niż kiedykolwiek wcześniej.

Ninecasinopl.com.pl – Kasyno z europejskim standardem dla polskich graczy

Ninecasinopl.com.pl to elegancka i funkcjonalna platforma kasynowa, która oferuje setki wysokiej jakości gier od renomowanych dostawców, takich jak NetEnt, Pragmatic Play czy Play’n GO. To kasyno skierowane do graczy ceniących sobie różnorodność i przejrzystość.

Każdy użytkownik może skorzystać z dopasowanych promocji, bonusów reload, darmowych spinów oraz cotygodniowych wyzwań. Kasyno umożliwia szybkie rejestracje i natychmiastowe płatności w PLN bez prowizji.

Dzięki pełnej wersji mobilnej Ninecasinopl.com.pl działa świetnie na telefonach i tabletach. Użytkownicy doceniają także jakość obsługi klienta oraz regularnie aktualizowaną bibliotekę gier.

  • Ponad 2 000 gier w ofercie
  • Dostępne turnieje i nagrody lojalnościowe
  • Polskie metody płatności i waluta
  • Mobilna wersja bez pobierania
  • Szybkie odpowiedzi supportu 24/7

Zarejestruj się na Ninecasinopl.com.pl i odkryj świat nowoczesnego hazardu online w polskiej wersji językowej.

Ninecasinopl.eu – Międzynarodowe kasyno online w języku polskim

Ninecasinopl.eu to kasyno online o europejskim zasięgu, które nie zapomina o polskich graczach. Serwis oferuje pełne tłumaczenie, wsparcie w PLN oraz lokalne metody płatności. Platforma wyróżnia się nowoczesnym podejściem do rozrywki i bardzo szybkimi wypłatami.

W katalogu gier znajdziesz zarówno popularne klasyki, jak Book of Dead i Starburst, jak i nowości z jackpotami. Kasyno oferuje także atrakcyjne turnieje, cotygodniowe wyzwania oraz bonusy reload.

Rejestracja jest uproszczona do minimum, a każda transakcja zabezpieczona. Dzięki wsparciu mobilnemu możesz grać gdziekolwiek jesteś – bez aplikacji i bez limitów.

  • Pełna obsługa w języku polskim
  • Jackpoty, sloty i gry na żywo
  • Turnieje dla aktywnych graczy
  • Minimalistyczny, szybki interfejs
  • Wersja przeglądarkowa i mobilna

Odwiedź Ninecasinopl.eu i sprawdź, dlaczego europejscy gracze tak chętnie wybierają to kasyno – teraz również w wersji PL!

Kasynoonlineblikpl.com – Graj szybko i wygodnie dzięki BLIK

Kasynoonlineblikpl.com to platforma kasynowa zaprojektowana specjalnie z myślą o użytkownikach z Polski, którzy oczekują błyskawicznych płatności i prostoty użytkowania. Dzięki pełnej integracji z BLIK-iem, zasilenie konta trwa zaledwie kilka sekund.

W ofercie znajdziesz automaty o wysokim RTP, klasyczne gry stołowe oraz kasyno na żywo. Każdy nowy użytkownik otrzymuje dostęp do bonusu startowego i darmowych spinów bez zbędnych formalności.

Strona działa idealnie na urządzeniach mobilnych i nie wymaga instalowania dodatkowych aplikacji. Bezpieczeństwo gwarantuje szyfrowanie SSL i weryfikacja konta.

  • Natychmiastowe wpłaty i wypłaty przez BLIK
  • Darmowe spiny dla nowych graczy
  • Oferta dostosowana do polskiego rynku
  • Kompatybilność z Androidem i iOS
  • Polskojęzyczne wsparcie klienta

Sprawdź Kasynoonlineblikpl.com i przekonaj się, jak proste może być granie online z płatnościami BLIK.

Kasynoonlineblikpl.pl – BLIK i gry kasynowe w jednym miejscu

Kasynoonlineblikpl.pl to serwis, który łączy dynamiczne gry kasynowe z najwygodniejszą formą płatności w Polsce – BLIK. Dzięki uproszczonym procesom depozytów i wypłat, gracze mogą skupić się wyłącznie na rozrywce, nie tracąc czasu na skomplikowane operacje.

Oferowane gry to m.in. automaty wideo, ruletka, poker oraz kasyno na żywo z polskimi krupierami. Kasyno regularnie aktualizuje swoją bibliotekę, oferując dostęp do najnowszych premier od topowych dostawców.

Użytkownicy docenią również pełne wsparcie techniczne, możliwość gry na telefonie oraz atrakcyjny program VIP, który premiuje aktywnych graczy dodatkowymi nagrodami.

  • Płatności BLIK bez opłat i czekania
  • Nowoczesne automaty i klasyczne stoły
  • Gry mobilne bez pobierania
  • Obsługa w języku polskim
  • Dodatkowe bonusy dla lojalnych graczy

Dołącz do Kasynoonlineblikpl.pl i graj komfortowo dzięki płatnościom BLIK – bezpiecznie, lokalnie i wygodnie.

  • GET SOCIAL

Copyright © 2025, SUPPLY CHAIN INDONESIA | Komplek Taman Melati B1/22 Pasir Impun Bandung 40194 Indonesia

TOP
WhatsApp chat