×
QUESTIONS? CALL: +62 22 720 5375 +62 821 1515 9393

Supply Chain Indonesia

Lembaga Pendidikan, Pelatihan, Konsultasi, Penelitian, Pengkajian & Pengembangan Logistik

+62227205375
Email: sekretariat@SupplyChainIndonesia.com

SUPPLY CHAIN INDONESIA
Komplek Taman Melati B1/22 Pasir Impun Bandung 40194 Indonesia

  • BERANDA
  • PROFIL
  • AGENDA
    • Agenda 2025
    • Training
      • Supply Chain Management
      • Warehouse Management
      • Transportation Management
      • Cold Chain Logistics
      • Inventory Management
      • Procurement Management
      • Demand Forecast & Sales and Operations Planning
      • Dangerous Goods Handling for Multimode Transport
      • Ekspor Impor
    • E-training
      • Basic Logistics
      • Supply Chain Management
      • Warehouse Management
      • Transportation Management
      • Cold Chain Logistics
      • Inventory Management
      • Procurement Management
      • Demand Forecast & Sales and Operations Planning
      • Dangerous Goods Handling for Multimode Transport
      • Ekspor Impor
      • International Freight Forwarding
    • Workshop
    • Seminar
      • The 4th Seminar on Indonesia Economic Outlook 2026
      • Technology in Supply Chain V.2: AI, IoT, Big Data, and Blockchain
    • Webinar
      • Series 2025
  • OPINI
  • UNDUH
    • Insight
    • Infografis
    • Paparan SCI
    • Data Logistik
    • Kementerian dan Lembaga
    • Organisasi Internasional
    • Asosiasi dan Lembaga Non-Pemerintah
    • Seminar dan Konferensi
    • Forum Diskusi
    • Materi Pembelajaran
      • Manajemen Logistik
      • ERP
      • Sistem Transportasi dan Distribusi
      • Supply Chain Management
      • Manajemen Persediaan
    • Regulasi
      • Undang-Undang
      • Peraturan Presiden
      • Peraturan Pemerintah
      • Kementerian Perhubungan
      • Kementerian Perdagangan
      • Kementerian Keuangan
      • Kementerian Kesehatan
      • Kementerian Pertanian
      • Peraturan Gubernur
      • Kementerian Perindustrian
      • Kementerian Komunikasi dan Digital
      • Badan Nasional Penanggulangan Bencana
  • AWARDS
    • ILA 2023
    • ILA 2024
    • ILA 2025
  • GALERI
    • Diskusi
    • Seminar/Webinar
    • Training/Workshop
  • KLIEN & TESTIMONI
    • Klien
    • Testimoni
  • KONTAK
COMPANYPROFILE
Supply Chain Indonesia
Monday, 12 June 2023 / Published in Artikel SupplyChain

Hubungan Antara Lamanya Jam Kerja dengan Value Added yang Dikerjakan

Oleh: Ricky Virona Martono, CPIM., CLTD.
Trainer, Lecturer, Consultant
PPM Manajemen

Apakah diantara kita pernah mendengar: “Jika kerja keras adalah kunci sukses, seharusnya (tanpa bermaksud merendahkan) kuli bangunan adalah orang yang paling sukses”? Pertanyaan di atas sepertinya dapat menjadi analogi berikut: Jika kerja keras adalah kunci sukses, seharusnya negara berkembang menjadi negara yang paling sukses. Maksudnya adalah bahwa jam kerja di negara berkembang lebih panjang daripada jam kerja kebanyakan negara maju.

Negara-negara maju, khususnya Eropa Barat, identik dengan durasi jam kerja yang lebih pendek dari jam kerja di negara-negara berkembang seperti Asia dan Afrika. Meski demikian, Produk Domestik Bruto (PDB), atau Gross Domestic Product (GDP), negara-negara maju jauh di atas GDP negara-negara berkembang.

Ilustrasi 1.2.  menunjukkan bahwa negara-negara Eropa Barat dan Amerika rata-rata bekerja selama 1.600 jam setahun dibandingkan negara-negara berkembang di Asia dan Amerika Latin yang sekitar 2.100 jam. Namun GDP negara-negara maju kebanyakan berada pada kisaran USD 40.000 sampai USD, dan GDP negara-negara berkembang kebanyakan masih di bawah USD 20.000. Selain itu, tingkat produktivitas menurut output per jam di negara maju (sekitar USD 80 per jam) dengan jam kerja lebih rendah ternyata jauh lebih tinggi dibandingkan di negara berkembang (sekitar USD 20 per jam).

Ilustrasi 1. Perbandingan Jam Kerja dengan Output dan Produktivitas di Berbagai Negara

Ilustrasi 1 menunjukkan kalau perbandingan antara pekerjaan dan output di negara maju secara umum lebih ‘berkualitas’. Mengapa bisa demikian?

Mungkin jawabannya adalah karena argument berikut ini: Jika kita kaitkan posisi negara maju dan negara berkembang dalam smile curve pada Ilustrasi 2, mayoritas tenaga kerja negara maju bekerja sebagai peran inovator (Research and Development, Product Design) dan negara berkembang sebagai eksekutor (produksi).

Pada tahun 1925, Stan Shih, pendiri perusahaan Acer, mengemukakan konsep Smile Curve. Konsep ini menyatakan bahwa di setiap tahapan dalam proses produksi produk teknologi informasi sampai dengan tahap pemasaran (marketing) menghasilkan value added yang berbeda. Menurut beliau, tahapan desain produk dan pemasaran mengendalikan value added tertinggi dibandingkan pada proses yang berada di tengah, yaitu tahap produksi atau manufacturing. Lebih lanjut, Frederick (2010) menganalisa konsep Smile Curve pada industri tekstil. Dengan demikian, sebuah jaringan Supply Chain yang dipetakan menurut konsep Smile Curvedapat digambarkan sebagai berikut:

Ilustrasi 1.2. Smile Curve

Sebagai inovator, negara maju menciptakan mesin produksi dan inovasi desain produk. Misalkan sebuah negara maju mendesain produk elektronik dan mesin produksi penghasil mesin elektronik tersebut. Untuk mendesain produk, menghasilkan mesin produksi dan inovasi, sampai dengan produk elektronik berhasil dibuat -misalkan- dibutuhkan waktu selama dua tahun bekerja (termasuk lembur). Setelah dua tahun, mesin produksi dikirim ke negara berkembang untuk dioperasikan dan dirawat (maintenance). Setelah itu, tenaga kerja di negara berkembang ditugaskan ‘menekan tombol’ mesin untuk menghasilkan produk.

Dengan survei pasar yang bagus, produk tersebut laku dan operasi mesin ditingkatkan menjadi tiga (3) shift, atau selama 24 jam. Mesin harus diawasi, dirawat, diperbaiki jika rusak agar menghasilkan output secara kontinyu selama 24 jam per hari. Bahkan dapat dioperasikan sampai tujuh (7) hari seminggu. Sehingga jam kerja seorang tenaga kerja di negara berkembang paling tidak sebanyak delapan (8) jam per hari, atau 40 jam seminggu. Angka ini dapat lebih tinggi ketika ada lembur di akhir pekan atau ada masalah dengan mesin produksi yang harus diperbaiki sampai shift berikutnya.

Sementara itu, tenaga kerja di negara inovator bekerja sebagai pengawas operasional mesin produksi tersebut. Sebagai pengawas, tugasnya mengontrol secara mingguan, bulanan, kuartil, dan tahunan. Jika ada masalah yang tidak signifikan, maka tenaga kerja di negara berkembang dapat menyelesaikannnya sendiri karena memang disediakan panduan jika mesin bermasalah. Ketika tenaga kerja di negara berkembang mampu menjalankan mesin, menyelesaikan masalahnya sendiri, dan menerapkan improvement, maka tenaga kerja sebagai inovator ini -ibaratnya- menerima laporan yang “baik-baik saja” setiap harinya. Maka, jam kerja sebagai inovator sebenarnya tidak perlu sampai selama delapan (8) jam per hari.

Pembahasan selanjutnya adalah isu profit. Di akhir tahun, semua output yang dihasilkan mesin tersebut menghasilkan keuntungan melimpah yang mana sebagian besar keuntungan tersebut mestinya dikirim kembali ke negara inovator dalam berbagai bentuk. Misalnya melalui:

  1. Dividen saham negara inovator terhadap perusahaan yang mengoperasikan mesin tersebut.
  2. Biaya hak cipta mesin dan produk.
  3. Transfer costing.
  4. Biaya perawatan skala besar (overhaul maintenance) dan penggantian suku cadang (spare part) yang hanya diproduksi oleh negara inovator mesin tersebut. Tentunya sebagai pembuat mesin, sang inovator dapat memperkirakan kapan dan berapa biaya untuk overhaul maintenance dan penggantian suku cadang. Sehingga, keuntungan dan biaya dalam jangka panjang sudah diperkirakan si pembuat, bahkan sebelum mesin diterima negara berkembang. Dengan kata lain, negara berkembang sudah berada di “genggaman” investasi dan profit negara mau.

Di negara maju sendiri, kebanyakan tenaga kerjanya bekerja dengan teknologi buatan negara mereka sendiri. Inilah yang membuat pekerjaan mereka lebih efektif dan menghasilkan value added tinggi. Akumulasi semua kondisi tadi pastilah akan berkontribusi bagi tingginya nilai GDP dan output di negara maju (inovator).

Selain itu, aktivitas dengan value added tinggi, jam kerja pendek, dan penghasilan tinggi berarti makin menarik tenaga kerja yang memiliki karakter inovator dari berbagai negara berkembang. Sehingga dalam jangka panjang, makin inovatif pula negara dan perusahaan inovator. Negara maju memiliki peluang dan akses lebih besar untuk menciptakan mesin-mesin produksi dan inovasi berikutnya.

Akibatnya, siklus yang disebutkan di atas tadi (desain produk selama beberapa tahun – mesin dikirim ke negara berkembang – tenaga kerja negara maju menjadi pengawas – akhir tahun menerima keuntungan melimpah dari kerja keras tenaga kerja di negara berkembang) akan terulang kembali dan terakumulasi lagi. Negara-negara berkembang akan semakin tertinggal, kecuali negara-negara berkembang beralih menjadi negara innovator dan bukan berperan sebagai pekerja (operator) dari mesin produksi saja.

7 Juni 2023

Referensi:

Frederick, Stacey Elizabeth. 2010.Development and Application of a Value Chain Research Approach to Understand and Evaluate Internal and External Factors and Relationships Affecting Economic Competitiveness in the Textile Value Chain. Doctoral Thesis. Raleigh, North Carolina State University.

*Isi artikel merupakan pemikiran penulis dan tidak selalu mencerminkan pemikiran atau pandangan resmi Supply Chain Indonesia

Download artikel ini:

  SCI - Artikel Hubungan Antara Lamanya Jam Kerja dengan Value Added yang Dikerjakan (983.1 KiB, 262 hits)

Tagged under: Artikel Logistik, Lembaga Konsultasi Logistik, Lembaga Pelatihan Logistik, Lembaga Penelitian Logistik, Lembaga Pengembangan Logistik, Lembaga Pengkajian Logistik, Logistics, LOGISTIK, Logistik Indonesia, Sertifikasi Logistik, Sertifikasi Supply Chain, Supply Chain, Supply Chain Indonesia, value added

What you can read next

Dampak Virus Corona terhadap Perdagangan Ekspor-Impor
Pusat Distribusi Regional dalam Sistem Logistik Nasional
Implementasi Pusat Distribusi Regional

Recent Posts

  • Perang Dagang Jadi Peluang, HKI Bidik RI Jadi Pusat Relokasi Industri Global

    Di tengah dinamika geopolitik dan ketidakpastia...
  • Tolak Penindakan Truk ODOL, Sopir Angkutan Barang di Bali Mogok Kerja

    Ratusan sopir angkutan barang di Bali yang terg...
  • KAI Logistik Raih Peringkat AA dari Pefindo, Prospek Bisnis Stabil

    KAI Logistik, anak usaha PT Kereta Api Indonesi...
  • Dampak Perang Israel-Iran Terasa hingga RI: Biaya Logistik Naik, Pelayaran Kargo Bisa Molor 10 Hari

    Konflik geopolitik antara Israel dan Iran terny...
  • Ekspor Jepang Turun Imbas Tarif Trump, Risiko Resesi Meningkat

    Ekspor Jepang tercatat turun untuk pertama kali...

Totalcasinopl.pl – Oficjalne kasyno online z państwową licencją

Totalcasinopl.pl to jedyne legalne kasyno internetowe w Polsce, które działa na licencji Totalizatora Sportowego. Oferuje ono bezpieczną rozrywkę, transparentność i szeroki wybór gier dostosowanych do polskich graczy.

Znajdziesz tu klasyczne automaty, nowoczesne gry wideo, a także blackjack i ruletkę. Wszystko to w pełni po polsku, z łatwym systemem wpłat i wypłat, oraz promocjami dopasowanymi do lokalnych oczekiwań.

Strona jest zoptymalizowana pod urządzenia mobilne i oferuje wysokiej jakości obsługę klienta przez całą dobę.

  • Legalne kasyno z gwarancją bezpieczeństwa
  • Kasyno na żywo, automaty, jackpoty
  • Promocje i turnieje dla aktywnych graczy
  • Obsługa w języku polskim 24/7
  • Szybkie wypłaty i pełna zgodność z przepisami

Odwiedź Totalcasinopl.pl i przekonaj się, jak wygląda w 100% legalna gra online w Polsce.

Totalcasinopl.eu – Kasyno online inspirowane polskim rynkiem

Totalcasinopl.eu to kasyno online skierowane do polskich graczy, które oferuje dynamiczną rozgrywkę, nowoczesną szatę graficzną i bogaty wybór automatów do gry. Serwis działa szybko, niezawodnie i dostępny jest na wszystkich typach urządzeń.

Strona nie wymaga instalacji aplikacji – wystarczy przeglądarka. Gracze mają dostęp do dziesiątek popularnych slotów, gier karcianych oraz rozbudowanego kasyna na żywo z krupierami mówiącymi po angielsku i czasem po polsku.

Nowi użytkownicy mogą liczyć na solidny pakiet powitalny oraz codzienne promocje. Obsługa techniczna szybko reaguje na zgłoszenia.

  • Nowoczesne kasyno z intuicyjnym interfejsem
  • Dziesiątki automatów i klasyczne stoły
  • Turnieje z nagrodami pieniężnymi
  • Wersja mobilna bez instalacji
  • Polskojęzyczna obsługa i płatności w PLN

Sprawdź Totalcasinopl.eu i przekonaj się, jak wygląda nowoczesna rozrywka online z myślą o polskim graczu.

Totalcasinopl.com.pl – Wirtualne kasyno z klasą

Totalcasinopl.com.pl to propozycja dla graczy, którzy szukają eleganckiego, przejrzystego i bogatego w funkcje kasyna online. Serwis wyróżnia się minimalistycznym designem, błyskawiczną nawigacją oraz ogromnym wyborem gier dostępnych 24/7.

W ofercie znajdują się zarówno tradycyjne automaty, jak i gry wideo o wysokiej jakości graficznej. Dla fanów rywalizacji przygotowano codzienne turnieje i misje z nagrodami. Każdy gracz może także liczyć na personalizowane promocje i wsparcie lojalnościowe.

Serwis akceptuje płatności w złotówkach, a wszystkie transakcje zabezpieczone są szyfrowaniem SSL. Kasyno działa płynnie również na starszych urządzeniach mobilnych.

  • Intuicyjny interfejs i szybkie ładowanie
  • Turnieje i zadania z nagrodami
  • Obsługa mobilna i przeglądarkowa
  • Wpłaty i wypłaty w PLN
  • Wsparcie klienta w języku polskim

Odwiedź Totalcasinopl.com.pl i graj po swojemu – bez kompromisów.

GGbetpl.pl – Zakłady sportowe i kasyno online w jednym miejscu

GGbetpl.pl to nowoczesna platforma łącząca świat kasyna online z emocjami sportowych zakładów. Gracze mają dostęp do szerokiej oferty automatów, ruletki, blackjacka oraz możliwości obstawiania wydarzeń sportowych – zarówno tradycyjnych, jak i e-sportowych.

GGbetpl.pl wyróżnia się błyskawicznymi wypłatami, atrakcyjnymi kursami na mecze oraz licznymi promocjami dla nowych i aktywnych użytkowników. To idealne miejsce dla tych, którzy chcą mieć wszystko pod ręką – w jednej aplikacji lub przeglądarce.

Serwis oferuje pełną obsługę w języku polskim, a rejestracja zajmuje mniej niż minutę. Nowi gracze otrzymują bonus powitalny, który można wykorzystać zarówno w zakładach, jak i kasynie.

  • Połączenie zakładów sportowych i kasyna
  • Automaty, ruletka i gry na żywo
  • Polskojęzyczna obsługa klienta
  • Aplikacja mobilna z pełną funkcjonalnością
  • Szybkie wypłaty i płatności BLIK

Zarejestruj się na GGbetpl.pl i dołącz do tysięcy graczy, którzy wygrywają codziennie.

GGbetcasinopl.pl – Kasyno online dla nowoczesnych graczy

GGbetcasinopl.pl to platforma stworzona z myślą o graczach, którzy cenią dynamiczną rozgrywkę, wysoki poziom technologiczny i regularne bonusy. Serwis oferuje setki automatów, popularne gry stołowe oraz rozbudowane kasyno na żywo z transmisją HD.

Intuicyjny interfejs pozwala szybko znaleźć ulubione gry, a filtrowanie po dostawcach i funkcjach ułatwia wybór. GGbetcasinopl.pl oferuje również program lojalnościowy z nagrodami pieniężnymi i cashbackiem.

Dzięki wsparciu polskich płatności, takich jak BLIK i szybkie przelewy, użytkownicy mogą błyskawicznie zasilić swoje konto i wypłacić wygrane bez zbędnych formalności.

  • Setki automatów i kasyno na żywo
  • Turnieje i promocje każdego tygodnia
  • Responsywna strona na smartfony i tablety
  • Obsługa klienta w języku polskim
  • Nowoczesny system bonusowy

Zagraj na GGbetcasinopl.pl i poczuj różnicę – szybciej, wygodniej i bezpieczniej niż kiedykolwiek wcześniej.

Ninecasinopl.com.pl – Kasyno z europejskim standardem dla polskich graczy

Ninecasinopl.com.pl to elegancka i funkcjonalna platforma kasynowa, która oferuje setki wysokiej jakości gier od renomowanych dostawców, takich jak NetEnt, Pragmatic Play czy Play’n GO. To kasyno skierowane do graczy ceniących sobie różnorodność i przejrzystość.

Każdy użytkownik może skorzystać z dopasowanych promocji, bonusów reload, darmowych spinów oraz cotygodniowych wyzwań. Kasyno umożliwia szybkie rejestracje i natychmiastowe płatności w PLN bez prowizji.

Dzięki pełnej wersji mobilnej Ninecasinopl.com.pl działa świetnie na telefonach i tabletach. Użytkownicy doceniają także jakość obsługi klienta oraz regularnie aktualizowaną bibliotekę gier.

  • Ponad 2 000 gier w ofercie
  • Dostępne turnieje i nagrody lojalnościowe
  • Polskie metody płatności i waluta
  • Mobilna wersja bez pobierania
  • Szybkie odpowiedzi supportu 24/7

Zarejestruj się na Ninecasinopl.com.pl i odkryj świat nowoczesnego hazardu online w polskiej wersji językowej.

Ninecasinopl.eu – Międzynarodowe kasyno online w języku polskim

Ninecasinopl.eu to kasyno online o europejskim zasięgu, które nie zapomina o polskich graczach. Serwis oferuje pełne tłumaczenie, wsparcie w PLN oraz lokalne metody płatności. Platforma wyróżnia się nowoczesnym podejściem do rozrywki i bardzo szybkimi wypłatami.

W katalogu gier znajdziesz zarówno popularne klasyki, jak Book of Dead i Starburst, jak i nowości z jackpotami. Kasyno oferuje także atrakcyjne turnieje, cotygodniowe wyzwania oraz bonusy reload.

Rejestracja jest uproszczona do minimum, a każda transakcja zabezpieczona. Dzięki wsparciu mobilnemu możesz grać gdziekolwiek jesteś – bez aplikacji i bez limitów.

  • Pełna obsługa w języku polskim
  • Jackpoty, sloty i gry na żywo
  • Turnieje dla aktywnych graczy
  • Minimalistyczny, szybki interfejs
  • Wersja przeglądarkowa i mobilna

Odwiedź Ninecasinopl.eu i sprawdź, dlaczego europejscy gracze tak chętnie wybierają to kasyno – teraz również w wersji PL!

Kasynoonlineblikpl.com – Graj szybko i wygodnie dzięki BLIK

Kasynoonlineblikpl.com to platforma kasynowa zaprojektowana specjalnie z myślą o użytkownikach z Polski, którzy oczekują błyskawicznych płatności i prostoty użytkowania. Dzięki pełnej integracji z BLIK-iem, zasilenie konta trwa zaledwie kilka sekund.

W ofercie znajdziesz automaty o wysokim RTP, klasyczne gry stołowe oraz kasyno na żywo. Każdy nowy użytkownik otrzymuje dostęp do bonusu startowego i darmowych spinów bez zbędnych formalności.

Strona działa idealnie na urządzeniach mobilnych i nie wymaga instalowania dodatkowych aplikacji. Bezpieczeństwo gwarantuje szyfrowanie SSL i weryfikacja konta.

  • Natychmiastowe wpłaty i wypłaty przez BLIK
  • Darmowe spiny dla nowych graczy
  • Oferta dostosowana do polskiego rynku
  • Kompatybilność z Androidem i iOS
  • Polskojęzyczne wsparcie klienta

Sprawdź Kasynoonlineblikpl.com i przekonaj się, jak proste może być granie online z płatnościami BLIK.

Kasynoonlineblikpl.pl – BLIK i gry kasynowe w jednym miejscu

Kasynoonlineblikpl.pl to serwis, który łączy dynamiczne gry kasynowe z najwygodniejszą formą płatności w Polsce – BLIK. Dzięki uproszczonym procesom depozytów i wypłat, gracze mogą skupić się wyłącznie na rozrywce, nie tracąc czasu na skomplikowane operacje.

Oferowane gry to m.in. automaty wideo, ruletka, poker oraz kasyno na żywo z polskimi krupierami. Kasyno regularnie aktualizuje swoją bibliotekę, oferując dostęp do najnowszych premier od topowych dostawców.

Użytkownicy docenią również pełne wsparcie techniczne, możliwość gry na telefonie oraz atrakcyjny program VIP, który premiuje aktywnych graczy dodatkowymi nagrodami.

  • Płatności BLIK bez opłat i czekania
  • Nowoczesne automaty i klasyczne stoły
  • Gry mobilne bez pobierania
  • Obsługa w języku polskim
  • Dodatkowe bonusy dla lojalnych graczy

Dołącz do Kasynoonlineblikpl.pl i graj komfortowo dzięki płatnościom BLIK – bezpiecznie, lokalnie i wygodnie.

  • GET SOCIAL

Copyright © 2025, SUPPLY CHAIN INDONESIA | Komplek Taman Melati B1/22 Pasir Impun Bandung 40194 Indonesia

TOP
WhatsApp chat