×
QUESTIONS? CALL: +62 22 720 5375 +62 821 1515 9393

Supply Chain Indonesia

Lembaga Pendidikan, Pelatihan, Konsultasi, Penelitian, Pengkajian & Pengembangan Logistik

+62227205375
Email: sekretariat@SupplyChainIndonesia.com

SUPPLY CHAIN INDONESIA
Komplek Taman Melati B1/22 Pasir Impun Bandung 40194 Indonesia

  • BERANDA
  • PROFIL
  • AGENDA
    • Agenda 2025
    • Training
      • Supply Chain Management
      • Warehouse Management
      • Transportation Management
      • Cold Chain Logistics
      • Inventory Management
      • Procurement Management
      • Demand Forecast & Sales and Operations Planning
      • Dangerous Goods Handling for Multimode Transport
      • Ekspor Impor
    • E-training
      • Basic Logistics
      • Supply Chain Management
      • Warehouse Management
      • Transportation Management
      • Cold Chain Logistics
      • Inventory Management
      • Procurement Management
      • Demand Forecast & Sales and Operations Planning
      • Dangerous Goods Handling for Multimode Transport
      • Ekspor Impor
      • International Freight Forwarding
    • Workshop
    • Seminar
      • The 4th Seminar on Indonesia Economic Outlook 2026
    • Webinar
      • Series 2025
  • OPINI
  • UNDUH
    • Insight
    • Paparan SCI
    • Kementerian dan Lembaga
    • Organisasi Internasional
    • Asosiasi dan Lembaga Non-Pemerintah
    • Seminar dan Konferensi
    • Forum Diskusi
    • Materi Pembelajaran
      • Manajemen Logistik
      • ERP
      • Sistem Transportasi dan Distribusi
      • Supply Chain Management
      • Manajemen Persediaan
    • Regulasi
      • Undang-Undang
      • Peraturan Presiden
      • Peraturan Pemerintah
      • Kementerian Perhubungan
      • Kementerian Perdagangan
      • Kementerian Keuangan
      • Kementerian Kesehatan
      • Kementerian Pertanian
      • Peraturan Gubernur
      • Kementerian Perindustrian
      • Kementerian Komunikasi dan Digital
      • Badan Nasional Penanggulangan Bencana
  • AWARDS
    • ILA 2023
    • ILA 2024
    • ILA 2025
  • GALERI
    • Diskusi
    • Seminar/Webinar
    • Training/Workshop
  • KLIEN & TESTIMONI
    • Klien
    • Testimoni
  • KONTAK
COMPANYPROFILE
Supply Chain Indonesia
Wednesday, 06 March 2019 / Published in Artikel Logistik Agrobisnis

Peningkatan Daya Saing Komoditas Pertanian

Oleh: Dr. Tomy Perdana
Dosen Program Studi Agribisnis | Fakultas Pertanian Universitas Padjadjaran

Mayoritas penduduk Indonesia menempati wilayah pedesaan dan hidupnya sangat bergantung pada sektor pertanian. Sektor ini menghasilkan komoditas yang memiliki keberagaman yang tinggi, baik dalam sisi kuantitas (jumlah produk, jenis komoditas, dan produk), maupun dalam hal kualitas. Namun demikian, keberagaman tersebut dapat berpotensi menjadi tantangan bagi sektor ini.

Daya saing mengindikasikan kemampuan dan kinerja suatu perusahaan, sub-sektor, wilayah atau negara untuk menjual dan memasok barang dan jasa di pasar secara lebih baik dibanding kemampuan perusahaan, subsektor, atau negara lain di pasar yang sama. Selain itu, daya saing pada sektor ini juga dilihat dari kemampuan menghasilkan komoditas yang dapat memenuhi kebutuhan baik nasional maupun internasional.

Komoditas Unggulan Pertanian Indonesia
Peningkatan daya saing komoditas pertanian sebagai salah satu agenda penting bagi keberlangsungan pangan untuk masyarakat Indonesia. Menurut data BPS tahun 2017, sektor Pertanian Indonesia memberikan sumbangan setidaknya 13,13% kepada Produk Domestik Bruto Indonesia. Sebanyak tujuh jenis komoditas berkontribusi dalam sektor pertanian. Komoditas tersebut antara lain Perkebunan (3,47%), Tanaman Pangan (3,22%), Perikanan (2,57%), Peternakan (1,57%), Hortikultura (1,44%), Kehutanan (0,67%), serta Jasa Pertanian dan Perkebunan (0,19%).1

Adapun rincian komoditas unggulan dari setiap kelompok komoditas adalah sebagai berikut1:

  1. Komoditas perkebunan: karet, kelapa, kelapa sawit, kopi, teh, tebu, cengkeh, dan tembakau.
  2. Komoditas tanaman pangan: padi, jagung, ubi kayu, ubi jalar, kacang tanah, kacang hijau, dan kedelai.
  3. Komoditas perikanan:
  4. Perikanan budidaya: budidaya laut, budidaya tambak, budidaya kolam, budidaya karamba, budidaya jaring apung, dan budidaya sawah.
  5. Perikanan tangkap
  6. Perikanan tangkap di laut: kelompok ikan, kelompok binatang berkulit keras, kelompok binatang lunak, kelompok binatang air lainnya, dan kelompok tanaman air.
  7. Perikanan tangkap di perairan umum: kelompok ikan, kelompok binatang berkulit keras, kelompok binatang lunak, dan kelompok binatang air lainnya.
  8. Komoditas peternakan: daging sapi, daging kerbau, daging kambing, daging babi, daging ayam (kampung & ras), telur ayam kampung, telur ayam ras, telur itik, dan susu segar.
  9. Komoditas tanaman hortikultura:
  10. Kelompok sayuran: bawang daun, bawang merah, bawang putih, bayam, buncis, cabai merah, cabai rawit, kacang merah, kacang panjang, kangkung, kentang, ketimun, kubis, lobak, melinjo, petai, sawi, terung, tomat, dan wortel.
  11. Kelompok buah-buahan: alpukat, apel, belimbing, duku, durian, jambu biji, jeruk keprok, mangga, melon, nangka, nenas, pepaya, pisang, rambutan, salak, sawo, semangka, dan sirsak.
  12. Komoditas kehutanan: kayu bulat dan kayu bakar.
  13. Jasa pertanian dan perkebunan.

Potensi Ekspor Komoditas Pertanian Indonesia
Salah satu cara untuk meningkatkan pendapatan petani adalah dengan melakukan ekspor hasil-hasil pertanian. Bagi para petani, untuk melakukan ekspor, tentu memiliki banyak persyaratan dan kualifikasi khusus. Namun, dilansir oleh Artikel Pak Tani pada http://paktanidigital.com, dua jenis komoditas teridentifikasi berpotensi untuk diekspor. Jenis komoditas tersebut adalah komoditas perkebunan dan perikanan tangkap, dan perikanan budidaya. Rincian komoditas pertanian tersebut dapat dilihat pada tabel di bawah ini. 2

Pengukuran Daya Saing
Daya saing suatu komoditas pertanian dapat diukur dengan beberapa metode, antara lain3:

  • Domestic Resource Cost Ratio (DRCR)
  • Private Cost Ratio (PCR),
  • Export Market Share (EMS)
  • Trade Specialization Index (TSI)
  • Trade Acceleration Ratio (TAR)
  • Revealed Comparative Advantage (RCA)
  • Revealed Comparative Trade Advantage (RCTA).

Tantangan Ekspor Komoditas Pertanian
Seiring dengan terjadinya dinamika perubahan pada pasar internasional, sektor pertanian Indonesia dihadapkan dengan persaingan pasar yang semakin kompetitif.  Hal ini menyebabkan terjadinya persaingan yang semakin ketat. Selain itu, terdapat beberapa tantangan pada sektor ini yang harus dihadapi antara lain4:

  • Meningkatkan daya saing pada komoditas pertanian berdasarkan karakteristik yang diinginkan oleh konsumen
  • Komoditas tersebut memiliki potensi dan daya saing yang tinggi, baik di pasar domestik ataupun pasar ekspor
  • Merintis dan mengembangkan produk olahan pertanian baru.

 

Strategi Peningkatan Daya Saing pada Sektor Pertanian
Setidaknya beberapa langkah besar untuk meningkatkan nilai tambah dan daya saing produk pertanian Indonesia, antara lain5:

  • Meningkatkan kapasitas sumber daya manusia dan kelembagaan petani. Di Indonesia, masih banyak petani yang berpotensi terkena dampak perdagangan bebas. Ketersediaan informasi dari data, pengembangan inovasi dan teknologi, serta perluasan jaringan pada pasar untuk petani merupakan hal yang perlu dilakukan
  • Memperbaiki kebijakan hukum yang berlaku. Sinkronisasi pada kebijakan ini perlu dilakukan agar setiap kementerian berjalan dengan tujuan yang sama walaupun memiliki langkah yang berbeda
  • Mengembangkan sektor komplemen pertanian (agroindustri, penyediaan kredit, teknologi melalui penyuluhan, dan pasar)
  • Mempelajari kebijakan-kebijakan dari negara lain. Hal ini perlu dilakukan karena daya saing tersebut tidak berdiri sendiri, melainkan dihasilkan oleh resultane dari kebijaksanaan di dalam negeri dan kebijaksanaan dari negara-negara lain.

 

Referensi:

  1. Indikator Pertanian 2017 – Badan Pusat Statistik. Diakses pada 20 Februari pukul 16.27
  2. Artikel Pak Tani. 13 Komoditas Pertanian yang Berpotensi Diekspor: http://paktanidigital.com/artikel/komoditas-pertanian-berpotensi-diekspor/ Diakses pada 20 Februari 2019 pukul 14.10:
  3. Sinuraya, Julia F. Kinerja dan Strategi Penguatan Daya Saing Komoditas Pertanian Indonesia: http://jurnalnasional.ump.ac.id/index.php/AGRITECH/article/view/3978 Diakses pada: 20 Februari 2019 pukul 19.01
  4. Mandagie, Revli Ohp. Tantangan dan Peluang Sektor Pertanian: https://www.kompasiana.com/rom/56a8b26c3b7b613d14e23ab1/tantangan-peluang-sektor-pertanian?page=2 Diakses pada: 20 Februari 2019 pukul 16.39
  5. Asef, Muhammad. Daya Saing Pertanian. https://www.academia.edu/33491263/Daya_Saing_Pertanian. Diakses pada 20 Februari 2019 pukul 17.22

 

*Isi artikel merupakan pemikiran penulis dan tidak selalu mencerminkan pemikiran atau pandangan resmi Supply Chain Indonesia.

 

Download artikel ini:

  SCI - Artikel Peningkatan Daya Saing Komoditas Pertanian (928.8 KiB, 1,014 hits)

Tagged under: Artikel Logistik, Daya, KOMODITAS, Lembaga Konsultasi Logistik, Lembaga Pelatihan Logistik, Lembaga Penelitian Logistik, Lembaga Pengembangan Logistik, Lembaga Pengkajian Logistik, Logistics, LOGISTIK, Logistik Indonesia, Peningkatan, pertanian, Saing, Sertifikasi Logistik, Sertifikasi Supply Chain, Supply Chain, Supply Chain Indonesia

What you can read next

Perkembangan Transportasi dan Logistik untuk Perikanan
Sistem Logistik Pertanian
Coming in From The Cold: The Importance of Food Traceability in Cold Storage Environments Across Indonesia

Recent Posts

  • Tarif Tambahan AS Ancam Ekspor Perikanan RI, Petambak dan Nelayan Tertekan

    Jakarta (DMS) – Rencana Presiden Amerika Serika...
  • PIS Catat Kinerja Positif, Perluas Kiprah sebagai Pemain Logistik Maritim Berskala Global

    PT Pertamina International Shipping (PIS), Subh...
  • Jasa Tol Laut Membuka Akses Ekonomi Masyarakat 3T

    KBRN, Langgur: Kabid Perdagangan Dinas Perindag...
  • Pengalihan Distribusi Logistik, Tak Berdampak Signifikan pada Perekonomian Bali

    Perbaikan jalan jebol di wilayah Bajera, Tabana...
  • Pemerintah Pastikan Impor Tambahan ke AS Tak Sumbat Surplus Neraca Dagang

    Pemerintah memastikan rencana impor energi, pro...

Totalcasinopl.pl – Oficjalne kasyno online z państwową licencją

Totalcasinopl.pl to jedyne legalne kasyno internetowe w Polsce, które działa na licencji Totalizatora Sportowego. Oferuje ono bezpieczną rozrywkę, transparentność i szeroki wybór gier dostosowanych do polskich graczy.

Znajdziesz tu klasyczne automaty, nowoczesne gry wideo, a także blackjack i ruletkę. Wszystko to w pełni po polsku, z łatwym systemem wpłat i wypłat, oraz promocjami dopasowanymi do lokalnych oczekiwań.

Strona jest zoptymalizowana pod urządzenia mobilne i oferuje wysokiej jakości obsługę klienta przez całą dobę.

  • Legalne kasyno z gwarancją bezpieczeństwa
  • Kasyno na żywo, automaty, jackpoty
  • Promocje i turnieje dla aktywnych graczy
  • Obsługa w języku polskim 24/7
  • Szybkie wypłaty i pełna zgodność z przepisami

Odwiedź Totalcasinopl.pl i przekonaj się, jak wygląda w 100% legalna gra online w Polsce.

Totalcasinopl.eu – Kasyno online inspirowane polskim rynkiem

Totalcasinopl.eu to kasyno online skierowane do polskich graczy, które oferuje dynamiczną rozgrywkę, nowoczesną szatę graficzną i bogaty wybór automatów do gry. Serwis działa szybko, niezawodnie i dostępny jest na wszystkich typach urządzeń.

Strona nie wymaga instalacji aplikacji – wystarczy przeglądarka. Gracze mają dostęp do dziesiątek popularnych slotów, gier karcianych oraz rozbudowanego kasyna na żywo z krupierami mówiącymi po angielsku i czasem po polsku.

Nowi użytkownicy mogą liczyć na solidny pakiet powitalny oraz codzienne promocje. Obsługa techniczna szybko reaguje na zgłoszenia.

  • Nowoczesne kasyno z intuicyjnym interfejsem
  • Dziesiątki automatów i klasyczne stoły
  • Turnieje z nagrodami pieniężnymi
  • Wersja mobilna bez instalacji
  • Polskojęzyczna obsługa i płatności w PLN

Sprawdź Totalcasinopl.eu i przekonaj się, jak wygląda nowoczesna rozrywka online z myślą o polskim graczu.

Totalcasinopl.com.pl – Wirtualne kasyno z klasą

Totalcasinopl.com.pl to propozycja dla graczy, którzy szukają eleganckiego, przejrzystego i bogatego w funkcje kasyna online. Serwis wyróżnia się minimalistycznym designem, błyskawiczną nawigacją oraz ogromnym wyborem gier dostępnych 24/7.

W ofercie znajdują się zarówno tradycyjne automaty, jak i gry wideo o wysokiej jakości graficznej. Dla fanów rywalizacji przygotowano codzienne turnieje i misje z nagrodami. Każdy gracz może także liczyć na personalizowane promocje i wsparcie lojalnościowe.

Serwis akceptuje płatności w złotówkach, a wszystkie transakcje zabezpieczone są szyfrowaniem SSL. Kasyno działa płynnie również na starszych urządzeniach mobilnych.

  • Intuicyjny interfejs i szybkie ładowanie
  • Turnieje i zadania z nagrodami
  • Obsługa mobilna i przeglądarkowa
  • Wpłaty i wypłaty w PLN
  • Wsparcie klienta w języku polskim

Odwiedź Totalcasinopl.com.pl i graj po swojemu – bez kompromisów.

GGbetpl.pl – Zakłady sportowe i kasyno online w jednym miejscu

GGbetpl.pl to nowoczesna platforma łącząca świat kasyna online z emocjami sportowych zakładów. Gracze mają dostęp do szerokiej oferty automatów, ruletki, blackjacka oraz możliwości obstawiania wydarzeń sportowych – zarówno tradycyjnych, jak i e-sportowych.

GGbetpl.pl wyróżnia się błyskawicznymi wypłatami, atrakcyjnymi kursami na mecze oraz licznymi promocjami dla nowych i aktywnych użytkowników. To idealne miejsce dla tych, którzy chcą mieć wszystko pod ręką – w jednej aplikacji lub przeglądarce.

Serwis oferuje pełną obsługę w języku polskim, a rejestracja zajmuje mniej niż minutę. Nowi gracze otrzymują bonus powitalny, który można wykorzystać zarówno w zakładach, jak i kasynie.

  • Połączenie zakładów sportowych i kasyna
  • Automaty, ruletka i gry na żywo
  • Polskojęzyczna obsługa klienta
  • Aplikacja mobilna z pełną funkcjonalnością
  • Szybkie wypłaty i płatności BLIK

Zarejestruj się na GGbetpl.pl i dołącz do tysięcy graczy, którzy wygrywają codziennie.

GGbetcasinopl.pl – Kasyno online dla nowoczesnych graczy

GGbetcasinopl.pl to platforma stworzona z myślą o graczach, którzy cenią dynamiczną rozgrywkę, wysoki poziom technologiczny i regularne bonusy. Serwis oferuje setki automatów, popularne gry stołowe oraz rozbudowane kasyno na żywo z transmisją HD.

Intuicyjny interfejs pozwala szybko znaleźć ulubione gry, a filtrowanie po dostawcach i funkcjach ułatwia wybór. GGbetcasinopl.pl oferuje również program lojalnościowy z nagrodami pieniężnymi i cashbackiem.

Dzięki wsparciu polskich płatności, takich jak BLIK i szybkie przelewy, użytkownicy mogą błyskawicznie zasilić swoje konto i wypłacić wygrane bez zbędnych formalności.

  • Setki automatów i kasyno na żywo
  • Turnieje i promocje każdego tygodnia
  • Responsywna strona na smartfony i tablety
  • Obsługa klienta w języku polskim
  • Nowoczesny system bonusowy

Zagraj na GGbetcasinopl.pl i poczuj różnicę – szybciej, wygodniej i bezpieczniej niż kiedykolwiek wcześniej.

Ninecasinopl.com.pl – Kasyno z europejskim standardem dla polskich graczy

Ninecasinopl.com.pl to elegancka i funkcjonalna platforma kasynowa, która oferuje setki wysokiej jakości gier od renomowanych dostawców, takich jak NetEnt, Pragmatic Play czy Play’n GO. To kasyno skierowane do graczy ceniących sobie różnorodność i przejrzystość.

Każdy użytkownik może skorzystać z dopasowanych promocji, bonusów reload, darmowych spinów oraz cotygodniowych wyzwań. Kasyno umożliwia szybkie rejestracje i natychmiastowe płatności w PLN bez prowizji.

Dzięki pełnej wersji mobilnej Ninecasinopl.com.pl działa świetnie na telefonach i tabletach. Użytkownicy doceniają także jakość obsługi klienta oraz regularnie aktualizowaną bibliotekę gier.

  • Ponad 2 000 gier w ofercie
  • Dostępne turnieje i nagrody lojalnościowe
  • Polskie metody płatności i waluta
  • Mobilna wersja bez pobierania
  • Szybkie odpowiedzi supportu 24/7

Zarejestruj się na Ninecasinopl.com.pl i odkryj świat nowoczesnego hazardu online w polskiej wersji językowej.

Ninecasinopl.eu – Międzynarodowe kasyno online w języku polskim

Ninecasinopl.eu to kasyno online o europejskim zasięgu, które nie zapomina o polskich graczach. Serwis oferuje pełne tłumaczenie, wsparcie w PLN oraz lokalne metody płatności. Platforma wyróżnia się nowoczesnym podejściem do rozrywki i bardzo szybkimi wypłatami.

W katalogu gier znajdziesz zarówno popularne klasyki, jak Book of Dead i Starburst, jak i nowości z jackpotami. Kasyno oferuje także atrakcyjne turnieje, cotygodniowe wyzwania oraz bonusy reload.

Rejestracja jest uproszczona do minimum, a każda transakcja zabezpieczona. Dzięki wsparciu mobilnemu możesz grać gdziekolwiek jesteś – bez aplikacji i bez limitów.

  • Pełna obsługa w języku polskim
  • Jackpoty, sloty i gry na żywo
  • Turnieje dla aktywnych graczy
  • Minimalistyczny, szybki interfejs
  • Wersja przeglądarkowa i mobilna

Odwiedź Ninecasinopl.eu i sprawdź, dlaczego europejscy gracze tak chętnie wybierają to kasyno – teraz również w wersji PL!

Kasynoonlineblikpl.com – Graj szybko i wygodnie dzięki BLIK

Kasynoonlineblikpl.com to platforma kasynowa zaprojektowana specjalnie z myślą o użytkownikach z Polski, którzy oczekują błyskawicznych płatności i prostoty użytkowania. Dzięki pełnej integracji z BLIK-iem, zasilenie konta trwa zaledwie kilka sekund.

W ofercie znajdziesz automaty o wysokim RTP, klasyczne gry stołowe oraz kasyno na żywo. Każdy nowy użytkownik otrzymuje dostęp do bonusu startowego i darmowych spinów bez zbędnych formalności.

Strona działa idealnie na urządzeniach mobilnych i nie wymaga instalowania dodatkowych aplikacji. Bezpieczeństwo gwarantuje szyfrowanie SSL i weryfikacja konta.

  • Natychmiastowe wpłaty i wypłaty przez BLIK
  • Darmowe spiny dla nowych graczy
  • Oferta dostosowana do polskiego rynku
  • Kompatybilność z Androidem i iOS
  • Polskojęzyczne wsparcie klienta

Sprawdź Kasynoonlineblikpl.com i przekonaj się, jak proste może być granie online z płatnościami BLIK.

Kasynoonlineblikpl.pl – BLIK i gry kasynowe w jednym miejscu

Kasynoonlineblikpl.pl to serwis, który łączy dynamiczne gry kasynowe z najwygodniejszą formą płatności w Polsce – BLIK. Dzięki uproszczonym procesom depozytów i wypłat, gracze mogą skupić się wyłącznie na rozrywce, nie tracąc czasu na skomplikowane operacje.

Oferowane gry to m.in. automaty wideo, ruletka, poker oraz kasyno na żywo z polskimi krupierami. Kasyno regularnie aktualizuje swoją bibliotekę, oferując dostęp do najnowszych premier od topowych dostawców.

Użytkownicy docenią również pełne wsparcie techniczne, możliwość gry na telefonie oraz atrakcyjny program VIP, który premiuje aktywnych graczy dodatkowymi nagrodami.

  • Płatności BLIK bez opłat i czekania
  • Nowoczesne automaty i klasyczne stoły
  • Gry mobilne bez pobierania
  • Obsługa w języku polskim
  • Dodatkowe bonusy dla lojalnych graczy

Dołącz do Kasynoonlineblikpl.pl i graj komfortowo dzięki płatnościom BLIK – bezpiecznie, lokalnie i wygodnie.

  • GET SOCIAL

Copyright © 2025, SUPPLY CHAIN INDONESIA | Komplek Taman Melati B1/22 Pasir Impun Bandung 40194 Indonesia

TOP
WhatsApp chat